elektrycznym, przetężeniami zagrażaj±cymi nadmiernie szybkiemu zużywaniu się instalacji, pożarem, przepięciami

  ł±czeniowymi i atmosferycznymi oraz innymi zagrożeniami powodowanymi prac± urz±dzeń elektrycznych,

- ochronę ludzi i ¶rodowiska przed skażeniami i emitowaniem drgań, hałasu, temperatury i pola magnetycznego o

  warto¶ciach i nateżeniach większych od granicznych dopuszczalnych.

     Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych powinny się charakteryzować takimi wła¶ciwo¶ciami technicznymi, aby ich użytkownicy mogli korzystać bez ograniczeń z posiadanych urz±dzeń gospodarstwa domowego, sprzętu RTV, teletechnicznego i innego w przewidywanym okresie eksploatacji instalacji, bez konieczno¶ci wykonywania znacz±cej jej modernizacji. Jako przeciętny przewidywany okres eksploatacji przyjmuje się zwykle 25 - 30 lat.

     Instalacje powinny więc tak zwymiarowane i wykonane, aby mogły sprostać nowym wymaganiom wynikaj±cym ze zmian w wyposażeniu mieszkań w urz±dzenia elektryczne i zmian warunków i stylu życia mieszkańców.

     Aktem prawnym okre¶laj±cym obecnie w Polsce warunki techniczne jakim powinny odpowiadać instalacje elektryczne w budynkach jest Rozporz±dzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie  [Dz.U.02.75.690 ogłoszony dnia 15 czerwca 2002 r.]. Rozporz±dzenie to dotyczy wszystkich budynków, nie tylko mieszkalnych, dlatego jego wymagania s± okre¶lone w sposób do¶ć ogólny, wynikaj±cy z szeroko rozumianych warunków bezpieczeństwa. Postanowienia zawarte w rozporz±dzeniu Ministra Infrastruktury wymagaj± niejednokrotnie rozszerzenia b±dĽ komentarza.

     Wymagania dotycz±ce planowania, wymiarowania i wykonania i instalacji elektrycznych w budynkach okre¶lone s±:

-  w wieloarkuszowej normie PN-IEC 60364 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych oraz

- w normie SEP - E - 002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych. Podstawy planowania.

Instalacja elektryczna – to zestaw poł±czonych ze sob± elementów elektrycznych o skoordynowanych parametrach technicznych, przeznaczony do okre¶lonych celów. W budynkach mieszkalnych wyróżnić można następuj±ce rodzaje instalacji elektrycznych:

·     elektroenergetyczn±, czyli służ±c± do zasilania odbiorców energi± elektryczn±,

·     telekomunikacyjn±, zasilana przez o0kre¶lony zakład telekomunikacyjny i znajduj±c± się w jego zarz±dzaniu,

·     informatyczn±,  znajduj±c± się pod nadzorem administratora danej sieci,

·     domofonow± lub alarmow±,

·     antenow±, służ±c± do odbioru radiowo-telewizyjnego,

·     odgromow±, służ±c± do ochrony budynku przed skutkami wyładowań atmosferycznych.

 Instalacja elektroenergetyczna jest jednym z rodzajów instalacji elektrycznej, i służy ona do zasilania w energię elektryczn± maszyn, systemów i układów, umożliwiaj±c ich prawidłowe funkcjonowanie.

 Instalacje elektroenergetyczne zależnie od rodzaju odbiorników elektrycznych dzieli się na:

·    instalacje o¶wietleniowe, służ±ce do zasilania Ľródeł ¶wiatła i gniazd wtyczkowych do przył±czenia odbiorników ruchomych małej mocy,

·    instalacje siłowe zasilaj±ce trójfazowe silniki, urz±dzenia elektrycznego ogrzewania pomieszczeń i inne większej mocy.

 W zależno¶ci od rodzaju obiektów budowlanych instalacje elektroenergetyczne można podzielić na:

·      instalacje w budownictwie mieszkaniowym  jedno i wielorodzinnym,

·      instalacje w budownictwie ogólnym: komunalnym, w obiektach biurowych i administracyjnych, w   pomieszczeniach  szkolnych, w budynkach użyteczno¶ci publicznej (służbie zdrowia, w obiektach handlowych, bankach, kinach, itp.)

·      instalacje w rolnictwie,

·      instalacje przemysłowe (w zakładach przemysłowych, wytwórczych i wydobywczych).

Ze względu na przewidywany czas użytkowania instalacje elektroenergetyczne dzieli się na:

·         instalacje stałe – w obiektach stałego użytkowania,

·         instalacje tymczasowe (prowizoryczne) – w obiektach prowizorycznych i na placach budów.

W celu przejrzystej interpretacji norm i przepisów przyjmuje się, że termin instalacja elektroenergetyczna obejmuje następuj±ce obiekty:

- stacje, stanowi±ce zamknięty obszar ruchu elektrycznego z aparatura rozdzielcz± oraz transformatorami dla sieci przesyłowej lub rozdzielczej. Za instalacje uważa się również transformatory oraz aparaty rozdzielcze usytuowane poza zamkniętym obszarem ruchu elektrycznego,

- elektrownie, lub ich zespoły, zlokalizowane na wspólnym terenie. Instalacja obejmuje jednostki generatorowe i transformatory wraz z przynależn± aparatur± rozdzielcz± i wszystkimi elektrycznymi układami pomocniczymi. Nie obejmuje poł±czeń między elektrowniami zlokalizowanymi na różnych terenach,

- układy elektroenergetyczne zakładów i obiektów przemysłowych, rolniczych, handlowych, komunalnych itp. Poł±czenia pomiędzy zamkniętymi obszarami ruchu elektrycznego (ze stacjami wł±cznie), zlokalizowane na jednym terenie, s± uważane za czę¶ć instalacji, z wyj±tkiem przypadku, gdy te poł±czenia stanowi± czę¶ć sieci przesyłowej lub rozdzielczej.

Elektroenergetyczna sieć rozdzielcza na napięcie do 1 kV i powyżej 1 kV do 100 kV (zasilaj±ca) – jest to zbiór urz±dzeń do rozdziału energii elektrycznej zużywanej u odbiorców komunalno - bytowych i przemysłowych.

Elektroenergetyczna sieć rozdzielcza  (zasilaj±ca) może być:

a)       napowietrzn± lub kablow± sieci± o napięciu niższym od 1 kV (sieć n/n),

b)       napowietrzn± lub kablow± sieci± o napięciu powyżej 1 kV do 110 kV (sieć W/N),

c)       sekcj± szyn zbiorczych w rozdzielni WN.

Przył±cze jest to linia ł±cz±ca zasilany obiekt z rozdzielcz± sieci± zasilaj±c±. Przył±cze może być wykonane jako napowietrzne lub kablowe, wykonane przewodami izolowanymi lub gołymi..

Przył±cze może być:

- napowietrzne ze słupa rozdzielczej sieci n.n.,

- kablowe ze słupa napowietrznej sieci lub z mufy odgałęĽnej kablowej sieci rozdzielczej n.n. do zł±cza n.n.,

- napowietrzne jednoprzęsłowe lub wieloprzęsłowe z sieci rozdzielczej napowietrznej WN do zł±cza WN,

- kablowe z sieci rozdzielczej kablowej WN do zł±cza WN.

Zł±cze jest to urz±dzenie zwykle rodzaj rozdzielnicy, ł±cz±ce sieć elektroenergetyczn± z instalacj± elektryczn± w budynku, z którego instalacja ta jest zasilana energi± elektryczn±.

W zł±czu znajduje się główne zabezpieczenie elektryczne obiektu.

Z jednego zł±cza zasilana może być jedna lub więcej wewnętrznych linii zasilaj±cych.

Zł±cze powinno być usytuowane w miejscu ogólnodostępnym, wewn±trz lub zewn±trz obiektu i zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanym.

W zł±czu dokonuje się najczę¶ciej rozdziału przewodu ochronno-neutralnego PEN na neutralny N i ochronny PE.

Miejsce rozdziału powinno być uziemione (R uz. ≤ 30 Ω)

Zł±cze może być:

- zaciskami przed pomiarem po stronie wysokiego napięcia linii napowietrznej lub kablowej WN,

- zaciskami przewodów doprowadzaj±cych z napowietrznej linii n.n. prowadzona do tablicy licznikowej (np. na stojaku dachowym, czy na izolatorach w szczycie budynku),

- zaciskami na kablowej wlz do licznika energii elektrycznej usytuowanego na granicy posesji lub na zewn±trz budynku  wyprowadzonej z mufy odgałęĽnej w kablowej sieci rozdzielczej n.n.

- zaciskami na przelotowo wprowadzonym kablu sieci rozdzielczej n.n. do szafki z bezpiecznikami i licznikiem usytuowanej na granicy posesji lub na zewn±trz budynku.

Wewnętrzna linia zasilaj±ca (WLZ) – jest to zespół elementów instalacji stanowi±cy poł±czenie między zł±czem instalacji elektrycznej a urz±dzeniem pomiarowym (urz±dzeniami pomiarowymi), służ±cy do rozdziału energii elektrycznej na poszczególne instalacje odbiorcze, czyli czę¶ć instalacji przewodz±ca niemierzon± energię elektryczn±; wielko¶ć budynku i liczba mieszkań warunkuj± wielko¶ć i złożono¶ć wewnętrznej linii zasilaj±cej, w skład której mog± wchodzić również rozdzielnice główne budynku.

Wewnętrzna linia zasilaj±ca może być:

- obwodem instalacji elektrycznej od zł±cza n.n. do tablicy licznikowej,

- obwodem instalacji elektrycznej od tablicy licznikowej do tablic rozdzielczych  (np. piętrowych, oddziałowych),

- linia kablow± lub napowietrzna W/N od zł±cza W/N do pola pomiarowego rozdzielni lub stacji transformatorowo –rozdzielczej,

- lini± kablow± lub napowietrzn± W/N od zł±cza W/N do pola pomiarowego rozdzielni lub stacji transformatorowo – rozdzielczej do oddziałowych rozdzielni stacji transformatorowo - rozdzielczej,

- lini± kablow± lub napowietrzn± W/N od zł±cza W/N do pola pomiarowego rozdzielni lub stacji transformatorowo – rozdzielczej do rozdzielnic oddziałowych n.n.

- lini± kablowa n.n. od zł±cza kablowego n.n. do punktu pomiarowego usytuowanego na granicy posesji lub na   zewn±trz budynku.

Instalacja odbiorcza jest to zespół elementów instalacji elektrycznej wspólnie zasilanych poprzez urz±dzenie pomiarowe i chronionych przed przetężeniami wspólnym zabezpieczeniem; w szczególno¶ci w budynkach mieszkalnych wyróżnia się:

- instalację odbiorcz± mieszkaniow±, służ±c± do zasilania okre¶lonego mieszkania,

- instalację odbiorcza administracyjn±, służ±c± do zasilania odbiorników użytkowanych wspólnie przez mieszkańców budynku wielorodzinnego.

Pocz±tek instalacji odbiorczej stanowi odgałęzienie od wewnętrznej linii zasilaj±cej, a w jego skład wchodz±: zabezpieczenie przedlicznikowe, urz±dzenie pomiarowe, tablica rozdzielcza (mieszkaniowa b±dĽ administracyjna) i obwody odbiorcze wraz z ich oprzewodowaniem i wyposażeniem.

Elementy składowe instalacji

W skład instalacji elektrycznych wchodz±: przewody, elektrotechniczny sprzęt instalacyjny, rozdzielnice, urz±dzenia automatyki

i sterowania.

Elementy instalacji elektrycznej w budynku

1. Zł±cze elektryczne

      Zaleca się, aby zł±cze budynku było zainstalowane w przewidzianym i odpowiednio przystosowanym do tego celu

zamykanym pomieszczeniu. Lokalizacja i podstawowe wymagania dotycz±ce tego pomieszczenia (np. minimalna

wysoko¶ć, powierzchnia, przeznaczenie do innych funkcji) powinny być uzgodnione z dostawc± energii i okre¶lone

odrębnymi przepisami szczegółowymi.

Rys. 1. Zł±cza kablowe wnętrzowe umożliwiaj±ce przył±czenie

dwóch kabli zasilaj±cych oraz sekcjonowanie sieci kablowej

Rys. 2.  Zasilanie budynków za pomoc± linii napowietrznych,  

a) przez zastosowanie stojaka dachowego,   b)  przez zamocowanie przewodów do izolatorów ¶ciennych, 

Z – zł±cze wewn±trz budynku

2. Pomieszczenie przył±czowe. Szafa przył±czowa

W skład każdej instalacji powinna wchodzić:

• główna szyna wyrównawcza, czyli widoczny zacisk, ł±cz±cy ze sob± elektrycznie uziom budynku,

• przewód ochronno-neutralny PEN sieci zasilaj±cej, je¶li ta sieć pracuje w układzie TN-C, albo ochronny PE,

          je¶li sieć pracuje w układzie TN-S, oraz

• poł±czenia wyrównawcze główne.

      Główna szyna wyrównawcza powinna być umieszczona możliwie blisko zł±cza i wyprowadzonego zacisku uziemienia budynku. Zaleca się, aby wszystkie te elementy były zlokalizowane w pomieszczeniu lub w szafie przył±czowej.

     Wskazane jest również, aby w tym pomieszczeniu było zlokalizowane wprowadzenie do budynku także innych instalacji

(wodno-kanalizacyjnej, gazowej) tak, aby główne poł±czenia wyrównawcze wykonane były wewn±trz omawianego

pomieszczenia.